„Dara z Jasenovca” to pierwszy fabularny film serbski opowiadający o eksterminacji w ludności w największym obozie koncentracyjnym na Bałkanach podczas II wojny światowej. Lager powstał na zlecenie ustaszy rządzących wtedy Chorwacją. Film wchodzi na amerykańskie ekrany na początku lutego.
Film miał mieć swoją premierę już w kwietniu 2020 roku, w 75-tą rocznicę wyzwolenia więźniów z obozu w Jasenovcu. Ze względu na pandemię COVID-19 premierę przesunięto na 22 października 2020, a ostatecznie – znowu kilka miesięcy później. Dlatego w Serbii film zostanie pokazany dopiero 22 kwietnia – na 76-tą rocznicę dramatycznych wydarzeń. Dzieło było już przedpremierowo pokazane w listopadzie w Gračanicy w Kosowie.
Fabuła filmu „Dara z Jasenovca”
Po agresji ustaszy i hitlerowców na region Kozary (BiH) miejscowa ludność skierowana zostaje do obozów koncentracyjnych. Wśród nich także dwunastoletnia Dara Ilić z mamą i dwójką braci. Dara z resztą rodziny trafia do obozu w Jasenovcu, a konkretnie do podobozu kobiecego w Starej Gradišce. Komendantem jest tam Vjekoslav Maks Luburić. Przeżyty horror sprawia, że Dara dorasta z dnia na dzień. Ustasze zabiją jej mamę i starszego brata. Sensem przeżycia staje się ocalenie samej siebie i młodszego brata.
Eksterminacja Serbów
W Jasenovcu zginęło, według różnych szacunków od 77 do 100 tysięcy ludzi. W obozie więzieni i zabijani byli również Żydzi, Romowie, niektórzy należący do ruchu oporu Chorwaci, ale przede wszystkim eksterminacja dosięgła Serbów. Luburić przeżył wojnę, schronił się w Hiszpanii, gdzie założył struktury mafijne. Został zabity 20 kwietnia 1969 roku w hiszpańskim Caragante. Morderstwa dokonał były agent jugosłowiańskiej bezpieki.
Dara z Jasenovca dostanie Oskara?
Film powstał na podstawie autentycznych wspomnień więźniów obozu. Za reżyserię dzieła odpowiada Predrag Antonijević. Znamy go z wysoko ocenianego filmu „Wybawca” z 1998 roku. Rolę okrutnego komendanta gra Marko Janketić. Aktor ten wystąpił w serialu „Branio sam Mladu Bosnu”, gdzie zagrał Ivo Andrića. „Dara z Jasenovca” ma być w tym roku serbskim kandydatem do Oskara w kategorii film międzynarodowy. Biljana Čekić, aktorka grająca Darę, otrzymała także nominację do Złotych Globów w kategorii najlepsza rola kobieca. Bez wątpienia – ciekawa kandydatura.
Prababcia Biljany
Inny aktor, Vuk Kostić, gra z kolei rolę komendanta Miroslava Filipovića-Majstorovića, franciszkanina wyrzuconego z zakonu, zwanego wśród więźniów Sotonem – „bratem szatanem”. Eksmisja z zakonu nie przeszkadzała mu paradować po obozie we franciszkańskim habicie.
Ko to tamo peva? – legendarny film jugosłowiański
Serbia wyłożyła na produkcję filmu „Dara z Jasenovca” trzy miliony dolarów. Film kręcono w starej cegielni we wsi Kolut pod Somborem oraz w Belej Crkvi. W produkcji zagrało 700 statystów. Biljana Čekić pochodzi ze wsi Sreflije pod Kozarską Dubicą na terenie Republiki Serbskiej w Bośni i Hercegowinie. Jej prababcia była więźniarką obozu w Jasenovcu. Dlatego historia tego filmu odnawia swoją pętlę. Lubię takie smaczki.
